- Wznowienie -
Jak sprawdzić, czy sprawa kwalifikuje się do wznowienia?
W dniu 12 grudnia 2023 r., Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisu ustawy covidowej bezterminowo zawieszającego termin przedawnienia karalności przestępstw i kar za przestępstwa oraz przestępstwa skarbowe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii COVID-19, a także w okresie sześciu miesięcy po ich odwołaniu (sygn. akt: P 12/22).
Co to oznacza?
Wspomniane orzeczenie rzutuje bezpośrednio zarówno na toczące się postępowania, jak i wydane już wyroki. Co więcej w odniesieniu do tych drugich stanowi podstawę wznowienia zakończonych prawomocnie postępowań.
W związku z tym jest wysoce prawdopodobne, że po opublikowaniu omawianego Wyroku TK, co nastąpiło w dniu 21 grudnia 2023 roku, sądy będą zmagać się z falą postępowań wznowieniowych.
Czy każda sprawa nadaje się do wznowienia? Od czego zacząć, by sprawdzić czy nasza sprawa się kwalifikuje?
Krok I – zweryfikuj, jaka jest data wydania wyroku w Twojej sprawie
Wznowienie postępowania w konsekwencji omawianego Wyroku Trybunału Konstytucyjnego możliwe jest jedynie w sytuacjach regulowanych przez przepis, którego niekonstytucyjność została stwierdzona Wyrokiem TK.
W związku z powyższym, punktem wyjścia powinien być w tym wypadku przepis art. 15zzr1 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który zawieszał bieg przedawnień karalności czynu oraz wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe od dnia 22 czerwca 2021 r. i zgodnie z brzmieniem tego przepisu miał pierwotnie obowiązywać jeszcze przez 6 miesięcy po odwołaniu stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, tj. do dnia 1 stycznia 2024 r.
W dniu 1 października 2023 r., na mocy art. 28 pkt 1 i art. 40 pkt 1 Ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, art. 15zzr1 tzw. Ustawy covidowej utracił moc. Powyższe jednak nie wpłynęło na zawieszenie biegu przedawnienia w okresie od dnia 22 czerwca 2021 roku do dnia 30 września 2023 roku.
Wyrok więc podlegający ewentualnemu wznowieniu powinien zapaść w okresie od dnia 22 czerwca 2021 roku do dnia 30 września 2023 roku lub (pod pewnymi warunkami) w okresie od dnia 1 października 2023 roku do dnia 21 grudnia 2023 roku.
Krok II – sprawdź z jakiego przepisu został zakwalifikowany czyn określony w wyroku skazującym
Aby zweryfikować to, czy czyn określony w wyroku skazującym uległby przedawnieniu, gdyby nie obowiązywanie niekonstytucyjnego przepisu art. 15zzr1 tzw. ustawy covidowej, niezbędne jest ustalenie tego w jaki sposób został on zakwalifikowany przez Sąd.
Ustalenie tzw. kwalifikacji prawnej czynu jest niezbędne dla zweryfikowania okresu przedawnienia. To bowiem w szczególności od wskazanego w przepisie zagrożenia karą zależy okres przedawnienia danego przestępstwa.
Krok III – oblicz okres przedawnienia
Zasadnicze okresy, po upływie których dochodzi do przedawnienia przestępstw zostały określone w art. 101 Kodeksu karnego i stanowią:
- 40 lat – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
- 20 lat – gdy czyn stanowi inną zbrodnię (czyny zagrożone karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat)
- 15 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;
- 10 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
- 5 lat – gdy chodzi o pozostałe występki.
W odniesieniu zaś do przestępstw skarbowych jest to:
- 5 lat – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat;
- 10 lat – gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata.
Powyższe okresy mogą ulegać odpowiednim modyfikacjom, np. w sytuacji wszczęcia w trakcie ich trwania postępowania karnego ulegają odpowiedniemu wydłużeniu, czy też innych okoliczności szczegółowo uregulowanych w Kodeksie karnym i Kodeksie karnym skarbowym.
Jeśli jednak po uwzględnieniu wszystkich okoliczności okaże się, że czyn, o którego popełnienie jesteś skazany uległby przedawnieniu w okresie od dnia 22 czerwca 2021 roku do dnia 21 grudnia 2023 roku (gdyby nie art. 15zzr1 Ustawy covidowej), a mimo to został wydany w Twojej sprawie wyrok skazujący, najprawdopodobniej istnieją podstawy do skierowania wniosku o wznowienie postępowania karnego.