- Oszustwo ubezpieczeniowe -
Czym są oszustwa ubezpieczeniowe?
Oszustwa ubezpieczeniowe (potocznie zwane fraudami ubezpieczeniowymi lub wyłudzenia odszkodowania) to określenie przestępstwa popełnianego na szkodę towarzystw ubezpieczeniowych. Jest to rodzaj oszustwa, które może przybrać wiele postaci, tym więcej im więcej istnieje produktów ubezpieczeniowych, a tych – jest coraz więcej.
Ubezpieczenia mają chronić nie tylko rzeczy prywatne jak samochody czy domy ale całe przedsiębiorstwa. W przestrzeni publicznej przy okazji dużych wydarzeń, jak np. pożary prawie za każdym razem pojawiają się spekulacje i domysły o celowe wywołanie tzw. zdarzenia ubezpieczeniowego, po to – aby uzyskać odszkodowanie.
W teorii zatem, ubezpieczenia mają chronić przed niepewnymi i nieprzewidywalnymi zdarzeniami, w praktyce, wraz z rozwojem rynku ubezpieczeniowego, wzrostem wartości ubezpieczanych aktywów oraz niepewności rynkowej – stały się jednak także przestrzenią do wyłudzeń.
Dużą częścią działalności towarzystw ubezpieczeń stało się także wykrywanie prób wyłudzeń ubezpieczeniowych. W firmach zajmujących się ubezpieczeniami i reasekuracją funkcjonują komórki mające na celu typowanie podejrzanych zdarzeń celem dalszego wyjaśnienia. W przypadku dużych szkód, częścią postępowania likwidacyjnego jest często postępowanie wyjaśniające obejmującego rekonstrukcje zdarzeń, rozpytywanie świadków zdarzania, sporządzane są kompleksowe opinie biegłych, nie jest rzadkością także działalność detektywistyczna, biały wywiad czy poważny wywiad gospodarczy.
Działalność ubezpieczeniowa obarczona jest dużym ryzykiem wypłacenia nienależnego odszkodowania. Konsekwencje oszustw ubezpieczeniowych nie pozostają obojętne dla obu stron stosunku ubezpieczenia. Z jednej strony towarzystwa ubezpieczeniowe zmuszone są do kompleksowej analizy szkód i działania prewencyjnego, także ścigania sprawców – z drugiej, dla samych ubezpieczonych, postępowanie wyjaśniające towarzystwa ubezpieczeń może prowadzić do niepotrzebnej zwłoki czy nawet pochopnej odmowy uznania odpowiedzialności.
Następstwem odmowy uznania odpowiedzialności przez towarzystwo ubezpieczeń, o ile spowodowana jest dojściem do wniosku że doszło do próby wyłudzenia odszkodowania – powinno być zawiadomienie organu ścigania o fraudzie. Towarzystwa ubezpieczeń najczęściej dbają o to, aby odmowa uznania odpowiedzialności w takim przypadku zakończyła się złożeniem zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z dwóch powodów.
Toczące się postępowanie karne może ostatecznie pozbawić strony skutecznego dochodzenia odszkodowania na drodze cywilnej. Postępowania karne jest także narzędziem do odzyskania wypłaconego niesłusznie odszkodowania. Konsekwentne wszczynanie postępowań karnych jest także konieczne aby zapobiegać kolejnym przestępstwom.
Praktyka pokazuje, że istnieją zorganizowane grupy, których główną działalnością jest albo powodowanie albo pozorowanie występowania zdarzeń ubezpieczeniowych.
Jak dużo popełnia się w Polsce oszustw ubezpieczeniowych?
Według szacunków Polskiej Izby Ubezpieczeń nawet 30–40% wszystkich wypłaconych odszkodowań to oszustwa ubezpieczeniowe. Niewątpliwie dane te obrazują skalę problemu, który narasta, bowiem prognozuje się dalszy wzrost liczby przestępstw ubezpieczeniowych. Najczęściej dotyczy to odszkodowań komunikacyjnych z tytułu umów zarówno AC, jak i OC.
Kto może popełnić oszustwo ubezpieczeniowe?
Oszustwo ubezpieczeniowe może popełnić zarówno podmiot działający w celu uzyskania nienależnego odszkodowania, jak i ten kto podjął działania prowadzące do powstania zdarzenia objętego ubezpieczeniem z tytułu umowy na rzecz innego podmiotu. Z powyższego wynika, że każdy może popełnić tego rodzaju przestępstwo jeśli działał w celu osiągnięcie korzyści majątkowej. Za przykładowe działania uznaje się:
- pozorowanie kolizji drogowych w celu wyłudzenia świadczeń lub odszkodowań;
- pozorowanie kradzieży samochodów;
- zakładanie lub przejmowanie podmiotów gospodarczych celem wyłudzenia odszkodowań z tytułu ubezpieczeń komunikacyjnych;
- zawyżanie kosztów napraw przez wykorzystywanie fałszywych dokumentów;
- antydatowanie polis ubezpieczeniowych;
- zawyżanie wartości ubezpieczonych obiektów;
- pobieranie odszkodowań od kilku zakładów ubezpieczeń za tę samą szkodę.
Jakie przepisy dotyczą oszustw ubezpieczeniowych?
Oszustwo ubezpieczeniowe w aspekcie prawnym opisane jest w art. 298 kodeksu karnego i odnosi się do celowego spowodowania zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania.
Inną kwalifikację przyniesie zachowanie polegające na wprowadzeniu towarzystwa ubezpieczeń w błąd co do wystąpienia takiego zdarzenia – co powinno zostać zakwalifikowane jako oszustwo, o którym mowa w art. 286 kodeksu karnego.
Fraudy są problematyczne nie tylko dla samych towarzystw ubezpieczeń. Ilość wyłudzeń i postępowań wyjaśniających niesie ze sobą ryzyka, że nawet faktyczne zdarzenie rodzące odpowiedzialność odszkodowawczą może zostać zakwalifikowane jako fraud i skierowane do organów ścigania.
Oprócz braku wypłaty należnego odszkodowania problemem staje się także realna możliwość postawienia zarzutów i konieczności uczestniczenia w postępowaniu karnym.
Liczba wykrywanych każdego roku fraudów wynosi kilkadziesiąt tysięcy przypadków. Łączna suma udowodnionych nadużyć opiewa na rocznie niemal pół miliarda złotych. Zaznaczyć należy, że jednocześnie trwają tysiące postępowań sądowych dotyczących prób lub zrealizowanych wyłudzeń odszkodowań.
Kancelaria Kopeć & Zaborowski w zakresie oszustw ubezpieczeniowych świadczy usługi polegające na:
- gromadzeniu materiału dowodowego, przeprowadzenie analiz oraz reprezentowaniu poszkodowanych w zdarzeniach ubezpieczeniowych
- doradztwie i reprezentacji w postępowaniach wyjaśniających i likwidacyjnych prowadzonych przez towarzystwa ubezpieczeń
- przygotowaniu strategii komunikacji oraz strategii procesowej: doradztwo w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa fraudu ubezpieczeniowego
- reprezentacji w postępowaniach przygotowawczych: aktywne reprezentowanie podejrzanych o przestępstwa związane z fraudami ubezpieczeniowymi oraz ocena zasadności zarzutów
- reprezentacji w postępowaniach sądowych: aktywne reprezentowanie podejrzanych o przestępstwa związane z oszustwami ubezpieczeniowymi
- współpracę z organami ścigania: budowanie konstruktywnych relacji z organami ścigania w celu skutecznego przeciwdziałania oskarżeniom oraz wspieranie Klientów w trakcie postępowań karnych, a także nawiązywanie ścisłej współpracy z ww. organami
- doradztwie i bieżącej obsłudze firm i towarzystw ubezpieczeń w zakresie oszustw ubezpieczeniowych oraz przeciwdziałania oszustwom, w tym w szczególności:
– pełną opiekę prawną w zakresie działań prewencyjnych poprzez wdrożenie regulacji wewnętrznych i polityki Compliance w celu wypracowania schematów pozwalających na szybkie reagowanie i wykrywanie zagrożeń
– obsługę kanałów wewnętrznych zgłoszeń dla sygnalistów
– przeprowadzenie audytu wewnętrznego, wewnętrznych postępowań wyjaśniających, sporządzenie raportów zawierających wykryte nieprawidłowości i zalecenia zmian
– przeprowadzenie szkoleń wewnętrznych dla pracowników, kadry kierowniczej oraz Członków Zarządu z zakresu praktycznych aspektów zapobiegania, reagowania i obrony przed możliwością wystąpienia oszustwa ubezpieczeniowego.
Masz problem? Potrzebujesz wsparcia w zakresie oszustw ubezpieczeniowych? Nie zwlekaj!