- Proces wyborczy -
Co to jest proces w trybie wyborczym?
Kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia wyborów przez właściwy organ i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. W tym okresie rywalizacja politycznych oponentów jest niewątpliwie najintensywniejsza. W konsekwencji, zwiększa się prawdopodobieństwo, że w ramach agitacji wyborczej zostanie sformułowana nieprawdziwa wiadomość na temat konkurencyjnego kandydata czy komitetu wyborczego.
Kodeks wyborczy przewiduje w takim przypadku możliwość wytoczenia tzw. procesu wyborczego zwanego też procesem w trybie wyborczym.
Czego można domagać się w procesie wyborczym?
W ramach procesu w trybie wyborczym kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego może domagać się, aby sąd:
1) zakazał rozpowszechniania nieprawdziwych informacji;
2) orzekł przepadek materiałów wyborczych zawierających takie informacje;
3) nakazał sprostowanie takich informacji;
4) nakazał publikację odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
5) nakazał przeproszenie osoby, które dobra osobiste zostały naruszone;
6) nakazał uczestnikowi postępowania wpłacenie kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Kiedy można złożyć pozew wyborczy?
Trzeba przy tym wyraźnie zaznaczyć, że wytoczenie tzw. procesu wyborczego może nastąpić wyłącznie w związku z rozpowszechnianiem wiadomości nieprawdziwych, a nie – nawet nierzetelnych – opinii.
Możliwe jest zatem prostowanie wszelkich komunikatów, które mogą zostać skutecznie poddane badaniu z zastosowaniem kryterium prawda – fałsz. Korekcie będą więc podlegać wszelkie komunikaty dotyczące informacji na temat wydarzeń, które miały miejsce (lub nie) w przeszłości, tj. np. tego co dany kandydat zrobił, powiedział czy obiecał. W tym trybie nie będzie natomiast możliwe zwalczanie komunikatów, że dany kandydat jest np. zły czy nie dba o interesy wyborców/kraju – są to bowiem kwestie ocenne.
Kogo można pozwać w procesie w trybie wyborczym?
Proces wyborczy może zostać wytoczony nie tylko wobec konkurenta politycznego, ale również wobec innych podmiotów, które rozpowszechniają wiadomości nieprawdziwe na temat kandydata lub komitetu wyborczego (tj. np. dziennikarzy). Przedmiotem takiego procesu mogą być zatem nie tylko nieprawdziwe wiadomości podane stricte w materiałach wyborczych, ale również np. w prasie. Możliwe będzie także kwestionowanie w tym trybie wypowiedzi kontrkandydata udzielonej w mediach. Kodeks wyborczy nie może bowiem premiować komitetów, które celem uniknięcia rygorów odpowiedzialności wynikającej z ustawy, posługiwałyby się do agitacji wyborczej podmiotami trzecimi, formalnie z nimi niezwiązanymi.
Należy przy tym odróżnić agitację wyborczą od prawa dziennikarza do krytyki, służącej napiętnowaniu przejawów nieprawidłowości życia publicznego, nie będącej formą agitacji wyborczej. W tym drugim przypadku skorzystanie z tzw. procesu wyborczego będzie nieskuteczne.
Ile trwa proces w trybie wyborczym?
Proces wyborczy toczy się niezwykle szybko. Sąd I instancji rozpoznaje żądanie wnioskodawcy w ciągu 24 godzin. Po wydaniu postanowienia, sąd niezwłocznie doręcza je – wraz z uzasadnieniem – osobie zainteresowanej. Strony mają następnie 24 godziny na wniesienie zażalenia do sądu II instancji. Sąd ten ma natomiast 24 godziny na rozpoznanie zażalenia. Postanowienie sądu II instancji jest prawomocne, nie przysługuje na nie skarga kasacyjna i podlega natychmiastowemu wykonaniu. Proces w trybie wyborczym jest w znacznym stopniu odformalizowany a komunikacja pomiędzy sądem i stronami odbywa się w dużej mierze telefonicznie i mailowo. Wszystko powyższe prowadzi do wniosku, że całość postępowania trwa maksymalnie 3-4 dni.
Jakie są zalety procesu wyborczego?
Do zalet procesu w trybie wyborczym bez wątpienia należą:
- możliwość zakazania konkurentowi politycznemu podawania nieprawdy na temat żądającego oraz możliwość zarządzenia przepadku materiałów wyborczych zawierających nieprawdziwe wiadomości;
- możliwość uzyskania publicznych przeprosin od konkurenta politycznego/dziennikarza;
- możliwość dotarcia do opinii publicznej także z własnym stanowiskiem, z wykorzystaniem zasięgów danego tytułu prasowego, w którym to stanowisku zostanie wskazane;
- bardzo szybkie rozstrzygnięcie (maksymalnie. kilka dni);
- postępowanie wolne od opłat sądowych.
Kancelaria Kopeć & Zaborowski oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie postępowań w trybie wyborczym, w tym m.in.:
- pełną obsługę prawną osoby wszczynającej tzw. proces wyborczy (a w tym m.in. analizę szans na uzyskanie korzystnego postanowienia, sporządzanie wniosku inicjującego postępowanie oraz dalszych pism);
- pełną obsługę prawną osoby wobec której wytoczono tzw. proces wyborczy (a w tym m.in. analizę zasadności żądań, sporządzanie odpowiedzi na wniosek inicjujący postępowanie i dalszych pism);
- pełne zastępstwo na etapie sądowym, a w tym – biorąc pod uwagę – szybkość postępowania, całodobowy monitoring sprawy, a w tym ciągły kontakt z sądem (w tym również w weekendy).
Potrzebujesz pomocy w procesie wyborczym? Nasz zespół prawa prasowego i ochrony dóbr osobistych jest do Twojej dyspozycji.