- Ujawnienie infromacji poufnej -
Na czym polega przestępstwo ujawnienia informacji poufnej?
Przestępstwo z art. 180 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi należy do kategorii przestępstw naruszenia obowiązku zachowania tajemnicy.
Podobnie jak wykorzystanie informacji poufnej – jej ujawnienie określane jest w literaturze jako insider trading, a sprawca tego czynu jako insider. Potocznie insider trading służy określeniu transakcji dokonywanych przez insidera, natomiast zarówno preambuła europejskiej dyrektywy dotyczącej m.in. sankcji karnych za wykorzystywanie informacji poufnych oraz bezprawne ujawnianie informacji poufnych oraz jej interpretacje nakazują rozciągnąć pojęcie insider trading także jako na ujawnianie informacji poufnej.
Ujawnianie informacji poufnej w kontekście funkcjonowanie rynku giełdowego jest uważane za jeden z rodzajów nadużyć na rynku kapitałowym, które stanowią największe zagrożenie dla jego funkcjonowania.
Regulacja art. 180 ustawy odnosi się do ujawnienia informacji, które nie zostały podane do wiadomości publicznej, a które w przypadku podania ich do wiadomości publicznej miały prawdopodobnie znaczący wpływ na cenę instrumentów finansowych podmiotu którego dotyczą.
Komentowany przepis art. 180 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi jest prawem o większym stopniu szczegółowości do art. 266 kodeksu karnego, penalizującego ujawnianie informacji w związku z wykonywaną funkcją – stanowi tzw. lex specialis do podstawowego aktu prawa karnego.
Ujawnienie informacji poufnej w kontekście przestępstwa związanego z obrotem giełdowym pierwotnie było przestępstwem o charakterze indywidualnym, ponieważ mogła je popełnić tylko ściśle określona osoba fizyczna, do której adresowany był zakaz. Obecnie konstrukcja odpowiedzialności karnej poprzez odwołanie w szeregu przepisów do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie nadużyć na rynku – zabrania każdej osobie bezprawnego ujawniania informacji poufnych co prowadzić powinno do wniosku, że przestępstwo ma charakter przestępstwa powszechnego
Kiedy dochodzi do ujawnienia informacji poufnej?
Formalnie, bezprawne ujawnienie informacji poufnych ma miejsce wówczas, gdy osoba znajduje się w posiadaniu informacji poufnych i ujawnia te informacje innej osobie – z wyjątkiem przypadków, gdy ujawnienie to odbywa się w normalnym trybie wykonywania czynności w ramach zatrudnienia, zawodu lub obowiązków.
Podobnie jak w przypadku wykorzystania informacji poufnej, przedmiotem ochrony, którą zapewnia art. 180 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi jest powszechny i równy dostęp do informacji na rynku kapitałowym. Ochrona informacji jest spowodowana tym, że od wiedzy o kondycji spółki, jej planach, zawartych bądź rozwiązanych kontraktach – zależy przyszłość podmiotu którego aktu dotyczą, a zatem jest to podstawa do oceny trafności decyzji inwestycyjnych. Dobrem chronionym jest nie tyle sama informacja, co powszechny i równy dostęp do niej uczestników rynku.
Nośnik informacji poufnej i sposób jej ujawnienia nie jest istotny i zakres możliwości ujawnienia nie jest zamknięty. Informacja poufna może zostać zarówno wyrażona jak i ujawniona za pomocą mowy, pisma, obrazu, dźwięku, znaku lub wyrażona w jakikolwiek inny sposób, którego odczytanie – mogłoby pomóc w określeniu zmiany ceny tych instrumentów finansowych podmiotów których dotyczą lub na ceny powiązanych pochodnych instrumentów finansowych.
Kto jeszcze szczególnie narażony na popełnienie przestępstwa ujawnienia informacji poufnej?
Pomimo podobieństwa z przestępstwem wykorzystania informacji poufnej – z ryzykiem narażenia się na zarzuty jej ujawnienia liczyć musi się większa grup – przede wszystkim osoby, które wchodzą w posiadanie informacji poufnych w związku z pełnioną funkcją w podmiocie, którego te informacje dotyczą. W praktyce będą to członkowie zarządu, dyrektorzy, menagerowie oraz inne osoby odpowiedzialne za kluczowe elementy funkcjonowania podmiotu.
Do wypełnienia znamion tak określonego przestępstwa może dojść wskutek działania jak i zaniechania – jest przestępstwem o charakterze umyślnym, może być natomiast popełnione także z zamiarem ewentualnym, tj. w sytuacji w której co prawda nie ma zamiaru popełnienia przestępstwa, ale istnieje świadomość, że może do niego dojść – np. poprzez niedbalstwo.
Dla osób dysponujących informacjami poufnymi oznacza to konieczność zadbania o szczelność przepływu informacji, a w przypadku osób zatrudnionych / zarządzających podmiotem którego informacje dotyczą – zapewnienie odpowiednich i adekwatnych do działalności procesów i procedur. Te zaś mogą zostać określone w odpowiednio ukierunkowanym audycie.
Możliwa jest sytuacja, gdy ujawnienie informacji poufnej o której mowa w art. 180 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi będzie także ujawnieniem lub wykorzystanie tajemnicy zawodowej przez osobę zajmującą się profesjonalną działalnością w obszarze rynku kapitałowego – odnosi się zatem do jego profesjonalnych uczestników i to ci uczestnicy rynku finansowego powinni w sposób szczególny zadbać o bezpieczeństwo podejmowanych przez siebie działań.
Przeprowadzenie analiz obrazujących obchodzenie się w organizacji z informacjami poufnymi może być kluczowe dla powstania lub uniknięcia odpowiedzialności karnej. Temu ostatniemu z pewnością pomoże wdrożenie odpowiednich procedur, zabezpieczeń czy regulacji, zależnie od profilu oraz zakresu działalności.
Indywidualne interesy poszczególnych uczestników rynku, w tym ich interesy niemajątkowe, zwłaszcza prawo do prywatności, chronione są jedynie przez art. 179 ustawy, podczas gdy przepisy dotyczące stricte insider tradingu obejmują także sferę interesów ponadindywidualnych.
Jaka kara grozi za popełnienie przestępstwa ujawnienia informacji poufnej?
Za naruszenie art. 179 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi grozi grzywna do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3.
Niekiedy można spotkać stan faktyczny w którym sprawca jednocześnie ujawnia informację poufną i przykładowo nakłania do nabycia określonych instrumentów finansowych na jej podstawie, mamy do czynienia ze zbiegiem przepisów ustawy. Konieczna jest wówczas kumulatywna kwalifikacja prawna czynu omawianego przestępstwa z art. 182 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi – dotyczącym przestępstwa nieuprawnionego udzielenia rekomendacji lub nakłaniania do nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, których dotyczy informacja poufna.
Kancelaria Kopeć & Zaborowski w zakresie przestępstwa ujawnienia informacji poufnej świadczy usługi prawne polegające na:
- Doradztwie w zakresie strategii działań: Pomoc Klientom w zrozumieniu sprawy – działań organów kontrolnych lub organu ścigania. Analizujemy przypadek w celu udzielenia rekomendacji działań, w tym działań antycypujących reakcje organu ścigania lub organu nadzoru;
- Reprezentacji w postępowaniach sądowych: Aktywne reprezentowanie Klientów oskarżonych o przestępstwa związane z obrotem giełdowym, co obejmuje przygotowywanie odpowiednich dokumentów oraz prowadzenie negocjacji na rzecz Klienta. Wspieramy także Klientów występujących w roli pokrzywdzonych, zapewniając im ochronę praw w trakcie m.in. postępowań sądowych;
- Współpracy z organami ścigania: Budowanie konstruktywnych relacji z organami ścigania w celu skutecznego przeciwdziałania oskarżeniom oraz wspieranie Klientów w trakcie postępowań kontrolnych, a także nawiązywanie ścisłej współpracy z ww. organami, aby zapewnić skuteczne i sprawiedliwe egzekwowanie praw naszych Klientów;
- Audytach procesów i procedur: Przeprowadzanie audytów karnych mających na celu zlokalizowanie ryzyk związanych z posiadaniem i przetwarzaniem informacji poufnych oraz mających na celu wyeliminowanie ryzyka popełnienia przestępstwa lub minimalizację konsekwencji z przestępstwa popełnionego (criminal compliance);
- Prowadzeniu szkoleń dotyczących przeciwdziałania zjawisku insider tradingu oraz ujawniania informacji poufnych;
- Doradztwie przy postępowaniach wyjaśniających Komisji Nadzoru Finansowego realizowanych na podstawie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.
Masz problem? Potrzebujesz wsparcia w zakresie przestępstw giełdowych? Nie zwlekaj!