- Ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa -
Domniemanie pochodzenia dziecka
Domniemywa się, ze ojcem dziecka urodzonego w związku małżeńskim jest mąż matki. Za ojca zostanie uznany także mąż matki, jeśli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania małżeństwa lub orzeczenia separacji. W takim przypadku, jeśli biologicznym ojcem dziecka jest inny mężczyzna, w celu zaprzeczenia jego ojcostwu męża matki należy wnieść stosowne powództwo.
Domniemanie ojcostwa wywołuje skutek w postaci wskazania w akcie urodzenia domniemanego ojca.
Gdy dziecko urodzi się w związku pozamałżeńskim za domniemanego ojca uważa się mężczyznę, który współżył z matką dziecka w okresie pomiędzy 300 dniem, a 180 dniem przed urodzeniem dziecka. Odmiennie niż w przypadku domniemania ojcostwa męża matki, w tym wypadku nie powstaje automatycznie stosunek pokrewieństwa, zaś biologiczny ojciec nie jest automatycznie wpisywany do aktu urodzenia dziecka. Domniemanie to ma jednak istotne znaczenie w procesie ustalenia ojcostwa: matka dziecka musi bowiem dowieść jedynie faktu współżycia we wspomnianym okresie, zaś domniemany ojciec musi wykazać, iż ojcem nie jest.
Oświadczenie o uznaniu ojcostwa
W przypadku dziecka ze związku pozamałżeńskiego, biologiczny ojciec może złożyć oświadczenie o uznaniu dziecka przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie to musi zostać potwierdzone przez matkę jednocześnie lub w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia.
Oświadczenie może zostać złożone jeszcze przed narodzeniem dziecka jednak do chwili ukończenia przez dziecko 18 lat.
Oświadczenie może zostać złożone także przed sądem opiekuńczym, przed polskim konsulem, jeżeli do uznania ojcostwa dochodzi za granicą, a przynajmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a w przypadkach niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy.
Oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może złożyć osoba, która ukończyła szesnaście lat i nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia.
A co jeśli po uznaniu dziecka dowiedziałeś się, że nie ty jesteś ojcem?
W takim przypadku konieczne jest wytoczenie powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Powództwo należy wytoczyć w terminie roku od dnia powzięcia informacji, że dziecko nie pochodzi od ojca. Bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed porodem dziecka.
Z takim żądaniem może wystąpić także matka dziecka. Zarówno ojciec jak i matka nie mogą dochodzić ustalenia bezskuteczności ojcostwa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.
O ustalenie bezskuteczności ojcostwa może wystąpić także samo dziecko, po osiągnięciu pełnoletności w ciągu roku do dnia kiedy dowiedziało się, że nie pochodzi od mężczyzny który ojcostwo uznał. Jeśli dziecko powzięło o tym wiedzę przed uzyskaniem pełnoletności, termin ten nie może zacząć biec przed uzyskaniem przez dziecko pełnoletności.
Kiedy ojciec nie chce uznać dziecka/ kiedy matka nie chce potwierdzić ojcostwa
W takiej sytuacji dopuszczalne jest sądowe ustalenie ojcostwa. Sądowego ustalenia ojcostwa może żądać:
- ojciec i matka do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności, a gdy dziecko zmarło przed osiągnięciem pełnoletności do dnia kiedy pełnoletność by osiągnęło;
- dziecko po osiągnięciu pełnoletności.
Dziecko oraz matka wytaczają powództwo przeciwko ojcu, a gdy ten nie żyje przeciwko kuratorowi. Ojciec pozywa matkę i dziecko – jeśli matka nie żyje, wyłącznie dziecko, a w przypadku śmierci dziecka kuratora powołanego przez sąd. W postępowaniu o ustalenie ojcostwa łącznie można dochodzić także innych roszczeń np. o alimenty.
W przypadku, gdy wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego, powództwo o ustalenie ojcostwa może wytoczyć także prokurator.
Zaprzeczenie ojcostwa
W celu obalenia domniemania pochodzenia dziecka od męża matki (dziecko ze związku małżeńskiego), należy wytyczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa. Sprawę kierujemy do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego.
W postępowaniu o zaprzeczenie ojcostwa najważniejszym i obiektywnym dowodem są badania DNA.
Z pozwem o zaprzeczenie ojcostwa może wystąpić:
- ojciec – powództwo może być wytoczone w ciągu roku, od kiedy mąż matki dowiedział się, że dziecko nie jest jego, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. W takim przypadku powództwo wytaczane jest przeciwko dziecku i matce, a jeśli matka nie żyje – przeciwko dziecku;
- matka – w tym przypadku powództwo także powinno zostać wytoczone w ciągu roku od dnia, kiedy dowiedziała się, że jej mąż nie jest ojcem dziecka, jednak nie później niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Matka pozywa ojca i dziecko, a jeżeli mąż nie żyje – dziecko;
- dziecko – powództwo może zostać wytoczone po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, w ciągu roku od dnia kiedy dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Termin do wniesienia powództwa w tym przypadku nie może rozpocząć biegu, przed uzyskaniem przez dziecko pełnoletności. Powództwo wytaczane jest przeciwko ojcu i matce – jeśli matka nie żyje, tylko przeciwko ojcu. W przypadku gdy mąż matki nie żyje powództwo wnosi się przeciwko kuratorowi wyznaczonemu przez sąd.
Zaprzeczenia ojcostwa nie można dochodzić po śmierci dziecka, chyba że zmarło ono po wszczęciu postępowania. W przypadku śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo w jego imieniu mogą działać jego zstępni.
Procedura medycznie wspomaganej prokreacji.
W przypadku, gdy dziecko narodziło się w wyniku medycznie wspomaganej prokreacji występują pewne różnice. W takim przypadku nie stosuje się domniemania, iż ojcem dziecka jest drugi mąż matki, jeśli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa. Warunkiem jest, aby na procedurę medyczną pierwszy mąż matki wyraził zgodę.
Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą mąż matki wyraził zgodę.
W przypadku narodzenia dziecka w wyniku procedury medycznie wspomaganej prokreacji, jeżeli mężczyzna oświadczył przed kierownikiem u.s.c., że będzie ojcem dziecka, które urodzi się w następstwie takiej procedury, do uznania dziecka dojdzie z dniem urodzenia dziecka. W tym wypadku matka dziecka musi potwierdzić, że ten mężczyzna będzie ojcem – w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez mężczyznę.
Złożenie przez mężczyznę oświadczenia koniecznego do uznania ojcostwa musi nastąpić przed rozpoczęciem procedury medycznie wspomaganej prokreacji. Oświadczenia zarówno matki jak i ojca są ograniczone czasowo – będą wywoływały skutki, jeśli dziecko przyjedzie na świat dzięki procedurze medycznie wspomaganej prokreacji w ciągu 2 lat od dnia złożenia przez mężczyznę oświadczanie przed kierownikiem u.s.c.
Usługi Kancelarii Kopeć Zaborowski w sprawach o uznanie i zaprzeczenie ojcostwa.
Pomoże Ci w:
- zgromadzeniu odpowiedniego materiału dowodowego;
- zweryfikowaniu czy obejmują Cię domniemania ojcostwa;
- przygotowaniu stosownych pism, w tym pozwu o ustalenie ojcostwa lub jego zaprzeczenie.
Masz pytania związane z ustaleniem lub zaprzeczeniem ojcostwa? Nie czekaj dłużej!