- Uznanie środków karnych za wykonane – skrócenie zakazów i nakazów -
Czy można skrócić środki karne orzeczone przez sąd?
Wydając wyrok karny sąd niejednokrotnie obok wymierzenia kary głównej orzeka tzw. środek karny. Niektóre z nich mają charakter zakazów czy nakazów obowiązujących przez określony czas.
Są to:
- pozbawienie praw publicznych;
- zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej;
- zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
- zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu lub pracy w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10% akcji lub udziałów;
- zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu;
- zakaz wstępu na imprezę masową;
- zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych;
- nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym;
- zakaz prowadzenia pojazdów.
Wymienione środki wymierzane są w miesiącach i latach, niektóre mogą obowiązywać aż do 15 lat, a w określonych sytuacjach – nawet dożywotnio.
Istnieją dwie możliwości skrócenia obowiązywania środków karnych:
- na mocy orzeczenia sądu o uznaniu środka karnego za wykonany,
- na mocy ułaskawienia.
Kiedy możemy domagać się uznania środka karnego za wykonany?
Sąd może uznać środek karny za wykonany co do zasady jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
- środek karny był wykonywany przynajmniej przez 1 rok,
- upłynęła połowa okresu, na który został orzeczony,
- skazany w okresie dotychczasowego wykonywania środka karnego przestrzegał porządku prawnego.
Jeśli środek karny orzeczony został dożywotnio, sąd może uznać go za wykonany jeżeli:
- środek karny był wykonywany przynajmniej przez 15 lat,
- skazany w okresie dotychczasowego wykonywania środka karnego przestrzegał porządku prawnego,
- nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny
Za naruszenie porządku prawnego sądy uznają nie tylko popełnienie przestępstwa, ale również wykroczenia, a nawet naruszenie obowiązków pracowniczych czy cywilnoprawnych – stwierdzone orzeczeniem właściwego organu.
W postępowaniu o uznanie środka karnego za wykonany sąd samodzielnie podejmie kroki, by zbadać, czy nie doszło do naruszenia przez skazanego porządku prawnego od momentu skazania, do chwili rozpoznania wniosku. Sąd wystąpi zatem o dane o skazanym z Krajowego Rejestru Karnego oraz z rejestru wykroczeń; zleci również przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora, który uzyska informacje o skazanym od dzielnicowego i sąsiadów.
Sąd nie ma jednak obowiązku uwzględnienia wniosku nawet przy stwierdzeniu braku naruszeń po stronie skazanego. Dlatego ważne jest dobre uzasadnienie wniosku o uznanie środka karnego za wykonany i wykazanie w nim nie tylko braku negatywnych zachowań skazanego, ale też jego pozytywnych postaw – i wykazanie ich odpowiednimi dowodami. We wniosku trzeba też wskazać jakie negatywne konsekwencje wiążą się dla skazanego z wykonywaniem środka karnego i przekonać sąd, że skrócenie jego wykonywania nie stoi w sprzeczności z celem jego orzeczenia.
W przypadku środków karnych orzeczonych dożywotnio warunkiem skrócenia wykonania środka karnego jest brak obawy ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za który orzeczony został środek karny. W takim wypadku konieczne będzie wykazanie zmiany sposobu funkcjonowania skazanego na płaszczyznach, które wcześniej sprzyjały popełnieniu przez niego przestępstwa.
Przykładowo, jeśli sąd orzekł wobec skazanego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów w związku z popełnieniem przestępstwa komunikacyjnego w stanie nietrzeźwości, co było związane z uzależnieniem skazanego od alkoholu, to o braku obawy popełnienia przestępstwa podobnego może świadczyć odbycie przez skazanego terapii uzależnień i utrzymywanie abstynencji.
Kiedy nie można skrócić okresu wykonywania środków karnych?
Kodeks karny nie dopuszcza jednak możliwości skrócenia okresu wykonywania środków karnych orzeczonych na czas określony (terminowych) co do trzech rodzajów środków karnych orzeczonych w związku z popełnieniem określonych typów przestępstw.
Dotyczy to:
- zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk lub wykonywania wszelkich lub określonych zawodów związanych z wychowaniem, leczeniem, edukacją lub z opieką nad małoletnimi oraz
- zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją lub z opieką nad małoletnimi
– jeżeli środki te orzeczono w razie skazania danej osoby na:
- karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne przeciwko życiu lub zdrowiu popełnione na szkodę małoletniego;
- jakąkolwiek karę lub nawet przy skazaniu z odstąpieniem od wymierzenia kary, za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności popełnione na szkodę małoletniego;
- zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów lub pojazdów określonego rodzaju, orzeczonego za popełnienie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub w związku ze zbiegnięciem z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177 k.k. lub gdy sprawca spożył alkohol lub zażył środek odurzający po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu na zawartość alkoholu lub środka odurzającego w organizmie.
W tych wypadkach orzeczone środki karne muszą zostać wykonane w pełnym ich wymiarze, a jedyną drogą ich skrócenia jest złożenie wniosku o ułaskawienie.
W postępowaniu w przedmiocie zatarcia skazania warto skorzystać z usług profesjonalnej kancelarii prawnej.
Usługi kancelarii Kopeć & Zaborowski w zakresie doprowadzenia do skrócenia
obowiązywania orzeczonych przez Sąd środków karnych obejmują:
- analizę sytuacji Klienta i ustalenie działań, jakie może podjąć by zwiększyć szanse pozytywnego rozstrzygnięcia w Sądzie;
- przygotowanie linii prowadzenia sprawy zmierzającej do jak najpełniejszego wykazania, że skazany zasługuje na wcześniejsze zatarcie skazania;
- sporządzenie wniosku do Sądu w przedmiocie skrócenia środków karnych;
- reprezentację przed sądem na wszystkich etapach postępowania.
Masz problem? Potrzebujesz wsparcia w zakresie prawa karnego i ewentualnego skrócenia obowiązywania środków karnych? Nie zwlekaj!