- Warunkowe umorzenie postępowania karnego -
Czym jest warunkowe umorzenie postępowania karnego?
Warunkowe umorzenie postępowania karnego jest jednym z tzw. „dobrodziejstw” kodeksu. Pozwala na uniknięcie ponoszenia kary – nie jest jednak uniewinnieniem ani nawet umorzeniem sprawy.
Samo brzmienie przepisu kodeksu karnego regulującego instytucję warunkowe umorzenia wyjaśnia bardzo dużo – wg brzmienia przepisu sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy i m.in. dotychczasowy tryb życia uzasadnia przypuszczenie, że po zastosowaniu warunkowego umorzenia sprawca nie popełni przestępstwa.
Z brzmienia przepisu wynika zatem, że w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie – Sąd stwierdza fakt popełnienia przestępstwa. Założeniem instytucji warunkowego umorzenia postępowania jest jednak odstąpienie od skazania i wymierzenia kary – na wskazany wyroku warunkowo umarzającym okresu próby. Warunkowe umorzenie postępowania jest zatem reakcją karnoprawną na przestępstwo, jest natomiast jednocześnie środkiem polegającym na rezygnacji z prowadzenia postępowania karnego, tj. odstąpienia od skazania i ukarania sprawcy uznanego za winnego przestępstwa.
Jakie są skutki warunkowego umorzenia postępowania karnego?
Warunkowe umorzenie postępowania jest w pewnym sensie podobne do tzw. wyroku w zawieszeniu, z tą znaczącą różnicą że odmiennie od zawieszenia wykonania kary – warunkowe umorzenie postępowania nie jest wyrokiem skazującym, pomimo tego że przestępstwo zostało popełnione. W wyroku warunkowo umarzającym postępowanie – nie wymierza się kary.
Samo popełnienie przestępstwa oraz wina sprawcy są niekwestionowane, natomiast wymierzenie kary jest zastąpione obowiązkami o charakterze probacyjnym. Oznacza to, że Sąd warunkowo umarzając postępowanie – określa okres próby na jaki postępowanie zostaje warunkowo umorzone. W okresie próby sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora lub innej osoby wyznaczonej celami wychowawczymi czy prewencyjnymi.
Obok dozoru sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem (w sprawie o przestępstwo przeciwko mieniu, nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody i ile ta nie została naprawiona), zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego.
Wraz z w/w środkami probacyjnymi sąd może orzec inne obowiązki, jak przeproszenie pokrzywdzonego czy w niektórych przypadkach zakaz prowadzenia pojazdów.
W praktyce warunkowe umorzenie postępowania z punktu widzenia osoby przeciwko której prowadzi się postępowanie – jest postrzegane jako rozstrzygnięcie pośrednie pomiędzy skazaniem a bezwarunkowym umorzeniem postępowania.
Ważne!
Osoba wobec której warunkowo umorzono postępowanie – nie jest skazana, co szczególne istotne na niektórych grup społecznych i zawodowych, nie widnieje się jako osoba skazana w rejestrze karnym. Warunkowe umorzenie postępowania jest rozwiązaniem niezwykle korzystnym dla osób, które w życiu zawodowym muszą posiadać zaświadczenie o niekaralności.
Czy w każdym przypadku możliwe jest warunkowe umorzenie postępowanie?
Nie, warunkowe umorzenie postępowanie przede wszystkim jest niemożliwe w przypadku przestępstw za które przewidziana jest kara przekraczają 5 lat pozbawienia wolności. Ponadto, z samej treści przytoczonego na wstępie przepisu wynika wymóg tego, aby wina w popełnieniu przestępstwa oraz jego społeczna szkodliwość były nieznaczne.
Sprawca musi rokować tzw. pozytywną prognozę kryminologiczną – pozwalającą na uzasadnione przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego.
W końcu, sprawca nie może być karany za popełnienie przestępstwa o charakterze umyślnym.
Od kogo zależy, czy warunkowe umorzenie postępowania będzie mogło być zastosowane?
Warunkowe umorzenie postępowania stosuje Sąd, przy czym wnioskować o to może zarówno prokurator, sam oskarżony lub jego obrońca, zarówno na etapie sądowym jak i na etapie postępowania przygotowawczego. Wniosek na etapie postępowania sądowego wnosi się bezpośrednio do sądu. Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania po zakończeniu postępowania przygotowawczego może złożyć zamiast aktu oskarżenia Prokurator – w związku z czym to u prokuratora należy zabiegać o skierowanie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
Sąd rozstrzyga, czy oskarżony zasługuje na tego rodzaju rozstrzygnięcie, dlatego niezwykle istotne jest aby wniosek o warunkowe umorzenie postępowania nie tylko spełniał wszystkie wymogi formalne, ale także wyczerpująco opisywał wszystkie okoliczności popełnienia czynu zabronionego i warunki osobiste sprawcy.
Co należy uwzględnić we wniosku o warunkowe umorzenie postępowania?
Nie istnieje uniwersalna treść wniosku o warunkowe umorzenie postępowania z tego względu, że musi się on precyzyjnie odnosić do okoliczności popełnienia czynu zabronionego oraz do warunków osobistych sprawcy.
W praktyce wnioskujący sprawca musi precyzyjnie wykazać istnienie okoliczności, które przekonają sąd o tym, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Oznacza to konieczność opisania okoliczności czynu i przedstawienia odpowiednich dowodów na poparcie tych okoliczności.
Wykazać należy także okoliczności, które pozwolą na poczynienie pozytywnej prognozy kryminologicznej, o której mowa była powyżej. Choć nie jest to pojęcie kodeksowe, to trafnie opisuje istotę okoliczności koniecznych do wykazania. Sam przepis odnoszący się do warunkowego umorzenia postępowania ujmuje prognozę jako postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia – uzasadniający przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania, sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Te okoliczności wykazywać można na wszelkie sposoby przekonujące o dotychczasowym oraz przyszłym przykładnym postępowaniu. Prócz oczywistych braków konfliktów z prawem pomocne jest ustabilizowane życie rodzinne lub zawodowe, aktywność społeczna lub charytatywna.
Kiedy należy złożyć wniosek o warunkowe umorzenie postępowania?
Na złożenie wniosku nie ma terminu. Warto jednak o warunkowe umorzenie postępowania zabiegać jak najszybciej, o ile to możliwe – jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego przed organem ścigania. Daje to większe szanse na skuteczność argumentacji. Skuteczne przekonanie prokuratora do tego rodzaju zakończenia i sformułowanie wniosku o umorzenie postępowania – zwiększa szansę na jego zaaprobowanie.
Niezależnie od tego, o ile pozwalają na to okoliczności sprawy – wniosek można złożyć także przy zakończeniu postępowania na etapie sądowym. Jeśli wniosek zostanie odpowiednio umotywowany, sąd nie będzie mógł pominąć jego rozpoznania. Dlatego tak ważne jest aby w przypadku występowania przed sądem korzystać z pomocy profesjonalnej pomocy prawnej.
Nasze usługi w zakresie warunkowego umorzenia postępowania karnego obejmują:
- pełną ocenę okoliczności danej sprawy;
- doradztwo w zakresie kompleksowej strategii procesowej;
- reprezentowanie podejrzanego lub oskarżonego na każdym etapie postępowania;
- pomoc w gromadzeniu materiału dowodowego;
- sformułowanie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania lub skierowanie do sądu wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
Masz problem? Potrzebujesz wsparcia w zakresie warunkowego umorzenia postępowania karnego? Nie zwlekaj!