- Wezwanie do zaniechania naruszeń dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe) -
Pan X przeprasza Panią Y za naruszenie jej dóbr osobistych w postaci prawa do prywatności oraz dobrego imienia przez rozpowszechnienie jej wizerunku w postaci fotografii sugerującej, że Pani Y korzysta z używek, będąc w zaawansowanej ciąży. Niniejsze oświadczenie ukazuje się na skutek przegranego procesu sądowego.
Od czego zacząć, aby taki rezultat osiągnąć?
Czym są dobra osobiste?
Pojęcie to nie zostało zdefiniowane w przepisach, posiłkując się potocznym rozumieniem są to szczególne wartości niematerialne przysługujące każdej osobie fizycznej (oraz prawnej). Przykładowe wyliczenie dóbr osobistych zawiera kodeks cywilny wskazując na zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską.
Należy podkreślić że nie jest to zbiór zamknięty – podlega on ciągłemu rozszerzaniu. Najczęściej w toku procesów sądowych są odkrywane zarówno nowe dobra osobiste, jak i możliwości ich naruszeń. Tytułem przykładu można wskazać na warszawski sąd, który w procesie wytoczonym przez znaną aktorkę wskazał na złą jakość powietrza (potocznie określaną smogiem) jako naruszającą takie dobra osobiste jak zdrowie, wolność, czy prywatność.
W jaki sposób można naruszyć dobra osobiste?
Za naruszające dobra osobiste człowieka może być uznane każde działanie innej osoby. Tytułem przykładu można wskazać na naruszenie dobrego imienia poprzez publikację nieprawdziwych informacji na temat innej osoby.
Należy przy tym pamiętać, że działanie naruszyciela musi być bezprawne – pozostające w sprzeczności z przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego. Przykładem działania naruszającego dobra osobiste, ale mieszczącego się w granicach prawa będzie np. rzetelna krytyka dziennikarska.
Jakie roszczenia przysługują wobec naruszyciela?
Dobra osobiste pozostają pod ochroną prawa cywilnego i tam należy poszukiwać sankcji za ich zagrożenie lub naruszenie. Ustawa mówi wprost, że od naruszyciela można żądać aby dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszeń, w szczególności złożył oświadczenie o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Dodatkowo, pokrzywdzony możne dochodzić zadośćuczynienia albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. W przypadku, gdy działania naruszyciela spowodowały szkodę majątkową można żądać jej naprawienia w oparciu o zasady ogólne kodeksu cywilnego.
Przekładając przepisy na przykładowy plan działania, po zidentyfikowaniu dobra osobistego (np. dobre imię), które zostało zagrożone lub naruszone (np. poprzez publikację prześmiewczego postu w mediach społecznościowych), należy sporządzić wezwanie do zaprzestania działań naruszających dobro osobiste (tzw. wezwanie przedprocesowe), zawierające konkretne żądania, przykładowo:
- usunięcie treści naruszających dobra osobiste (np. usunięcie postu godzącego w dobre imię pokrzywdzonego);
- przeprosiny wraz ze wskazaniem sposobu ich publikacji. Mogą to być np. przeprosiny opublikowane na tym samym portalu na którym pojawił się szkalujący post – przeprosiny winny mieć formę odpowiadającą publikacji naruszającej dobra. Należy w treści pisma wskazać także dokładną treść przeprosin;
- zapłatę zadośćuczynienia lub odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
W przypadku, gdy naruszenie spowodowało szkodę majątkową w treści wezwania należy wskazać także żądanie jej naprawienia. Nie istnieją wytyczne ani przepisy wskazujące sposób obliczenia wysokości ww. kwot. W tym zakresie należy przedstawić dowody wskazujące na rozmiar doznanej krzywdy bądź wyrządzonej szkody (np. koszty terapii psychologicznej z której korzystał pokrzywdzony z powodu licznych negatywnych komentarzy naruszyciela).
Jak napisać wezwanie do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe)?
Wezwanie do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe) najlepiej sformułować na piśmie i przesłać do naruszyciela w sposób pozwalający na weryfikację prawidłowości jego doręczenia (np. za pośrednictwem Poczty Polskiej z możliwością śledzenia listu – za zwrotnym potwierdzeniem odbioru). W treści pisma winno zostać precyzyjnie wskazane jaki termin ma naruszyciel na wykonanie żądań (np. w przypadku żądania przeprosin – w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania).
Warto przy sporządzaniu wezwania do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe) skorzystać z pomocy prawnika. Nie tylko zaoszczędzi to czas ale także może być dużo bardziej skuteczne, ponieważ świadczy, że bardzo poważnie traktujemy daną sprawę i rozważamy wystąpienie na drogę postępowania sądowego.
Co jeśli wezwanie do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe) nie odnienie swojego skutku?
Wezwanie do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych (wezwanie przedprocesowe) stanowi tak zwany przedsądowy etap dążenia do zakończenia sporu. W przypadku braku spełnienia żądań przez naruszyciela bądź braku odpowiedzi na wezwanie, kolejnym krokiem prawnym jest wystąpienie na drogę sądową – z powództwem o ochronę dóbr osobistych.
Potrzebujesz pomocy przy sporządzeniu wezwania przedprocesowego? Nasz zespół prawa prasowego i ochrony dóbr osobistych jest do Twojej dyspozycji.